YOY (Year over Year) là một chỉ số quan trọng dùng để so sánh kết quả tài chính của một doanh nghiệp trong một khoảng thời gian nhất định. Đây là một công cụ đánh giá “sức khỏe” của doanh nghiệp theo thời gian cụ thể.
Chỉ số YOY không chỉ giúp người đánh giá tổng quan về hoạt động của doanh nghiệp, mà còn giúp các nhà đầu tư, doanh nghiệp, và đối tác nắm bắt được tình hình hoạt động kinh doanh của tổ chức đó đang tăng trưởng hay thụt lùi. Thông qua việc phân tích YOY, người ta có thể đánh giá được hiệu quả quá trình đầu tư của mình và dự đoán tiềm năng phát triển hoặc tìm kiếm các hướng đi khác.
1. YoY là gì?
YoY là từ viết tắt của “Year over Year” trong tiếng Anh, có nghĩa là “tăng trưởng qua từng năm”. Đây là một chỉ số dùng để so sánh kết quả tài chính của tổ chức trong một khoảng thời gian nhất định. YoY giúp người đánh giá có cái nhìn tổng quan nhất về hoạt động của doanh nghiệp.
Chỉ số YoY rất dễ tính toán, loại trừ các yếu tố thời vụ và các biến động trong năm. Tuy nhiên, thông tin của nó có thể bị hạn chế và bị nhiễu, đặc biệt khi số liệu tăng trưởng là âm.
2. Đặc trưng và ý nghĩa của YoY
Đặc trưng của YoY:
- Đem lại cái nhìn tổng quan nhất về hoạt động của doanh nghiệp.
- So sánh chỉ số qua từng giai đoạn để biết được hoạt động của đơn vị đó có hiệu quả hay không.
- Tính toán qua từng mốc thời gian theo năm giúp ban lãnh đạo biết được các yếu tố khách quan và chủ quan đang ảnh hưởng đến sự vận hành của công ty.
Ý nghĩa của YoY:
- So sánh YoY qua các năm giúp các nhà đầu tư, doanh nghiệp, và đối tác nắm bắt được tình hình hoạt động kinh doanh của tổ chức, đang tăng trưởng hay thụt lùi.
- Phân tích YoY giúp so sánh tình hình hoạt động của tổ chức trong cùng kỳ khác năm hoặc khác tháng.
- Nhờ đó, nhà đầu tư cũng đánh giá được hiệu quả quá trình đầu tư của mình và dự đoán tiềm năng phát triển hoặc tìm kiếm các hướng đi khác.
3. Vai trò của chỉ số YoY
Chỉ số YoY giúp các nhà quản trị công ty và các nhà đầu tư tính toán được hiệu suất hoạt động của công ty mình khi đã loại trừ các tác động từ yếu tố khách quan và thời vụ gây ảnh hưởng đến kết quả hoạt động kinh doanh. Kết quả hoạt động kinh doanh sẽ được phản ánh thông qua 3 yếu tố chính là doanh thu, lợi nhuận, và các chỉ số tài chính.
So sánh YoY trong cùng khoảng thời gian sẽ giúp nhà quản trị nhận định được chỗ đứng của doanh nghiệp, đồng thời đưa ra quyết sách và hướng đi đúng đắn cho tương lai, cũng như tìm ra các sai sót, chênh lệch trong sổ sách và giảm thiểu các ảnh hưởng từ yếu tố thời vụ.
Chỉ số YoY không chỉ hữu ích trong bán lẻ mà còn trong nhiều lĩnh vực khác. Ví dụ, trong logistics, theo dõi YoY cho phép thay đổi tuyến đường giao hàng nhanh hơn thông qua số lượng hàng hóa được giao và số lần giao riêng lẻ. Trong dịch vụ nhà hàng khách sạn, báo cáo YoY cho biết sự tăng trưởng hàng năm. Trong dịch vụ chăm sóc sức khỏe, YoY giúp nâng cao dịch vụ và điều chỉnh chi phí hoặc thêm công nghệ mới.
4. Ưu và nhược điểm của YoY
Ưu điểm của YoY:
- Dễ tính toán, tính nhẩm hoặc sử dụng máy tính đơn giản cũng có thể tính ra được YoY.
- Chỉ số YoY loại trừ được các yếu tố thời vụ.
- YoY tập trung vào so sánh kết quả ròng và lược bớt các biến động trong năm.
Nhược điểm:
- Thông tin cung cấp tương đối hạn chế, chỉ chỉ ra mức độ tăng trưởng của các số liệu mà không giải thích quá trình đạt được chúng và các yếu tố tác động.
- Nếu số liệu tăng trưởng là âm, kết quả tính toán sẽ vô nghĩa.
- Có khả năng người khảo sát bị nhiễu thông tin vì kết quả trong khoảng thời gian nhất định cung cấp quá nhiều ý nghĩa.
- Nếu chỉ so sánh YoY theo từng năm, nhà đầu tư sẽ không biết được biến động theo từng tháng và các vấn đề đã xảy ra trong giai đoạn đó.
5. Cách tính YoY
Để tính chỉ số YoY, cần thực hiện các bước sau:
Bước 1: Lấy số liệu của năm hiện tại trừ đi số liệu năm trước đó để chỉ ra công ty đang tăng trưởng hay thụt lùi.
Bước 2: Chia kết quả của bước 1 cho số liệu năm trước để tính tốc độ tăng trưởng của năm nay so với năm trước.
Bước 3: Quy đổi kết quả thành tỷ lệ phần trăm, đây chính là chỉ số YoY cần tìm.
Ví dụ: Giả sử doanh nghiệp A có doanh thu năm 2020 là 798 tỷ và doanh thu năm 2021 là 850 tỷ.
Vậy chỉ số YoY = (850 – 798) / 798 = 0.065 tương đương 6.5% là tỷ lệ tăng trưởng của doanh nghiệp A.
6. Các chỉ số đánh giá YoY
Các chỉ số đánh giá YoY bao gồm:
- Chỉ số về doanh thu – giúp doanh nghiệp xem xét doanh thu theo quý hay năm đang tăng hay giảm.
- Chỉ số mức giá vốn của hàng bán – giúp doanh nghiệp nắm bắt được khả năng quản lý tỷ suất lợi nhuận.
- Chỉ số thu nhập ròng – giúp doanh nghiệp biết được điểm quan trọng của thu nhập ròng theo mốc thời gian cụ thể.
Ngoài những chỉ số này, chỉ số YoY còn liên quan tới nhiều vấn đề khác như thu nhập trước thuế, thu nhập trên cổ phần…
Việc xác định chỉ số YoY mang lại nhiều dữ liệu hữu ích cho nhà đầu tư và doanh nghiệp, giúp họ phân tích rõ ràng mức độ hiệu quả của đơn vị kinh doanh trong thời gian cụ thể. Đây cũng là yếu tố quan trọng trong thị trường tài chính chứng khoán đối với nhà đầu tư. Hy vọng những thông tin mà EzCash.vn mang đến sẽ hữu ích cho quá trình phân tích và định hướng đầu tư của bạn. Chúc bạn thành công!
Nguồn: EzCash.vn