Trong thế giới tài chính, chỉ số YOY (Year Over Year) là một phương pháp quan trọng để so sánh sự thay đổi trong một khoảng thời gian với cùng kỳ năm trước đó. Bằng cách tính tỷ lệ tăng trưởng theo năm, chúng ta có thể đánh giá hiệu quả hoạt động tài chính của một công ty và nhìn nhận được xu hướng dài hạn.
1. Chỉ số YOY là gì?
Chỉ số YOY (Year Over Year) là một phương pháp so sánh tài chính được sử dụng để đo lường sự thay đổi giữa hai hoặc nhiều sự kiện trong cùng một khoảng thời gian hàng năm. Phép tính này giúp chúng ta đánh giá sự cải thiện, ổn định hoặc suy giảm của một công ty trong hoạt động tài chính. Ví dụ, một công ty có thể thông báo rằng doanh thu của họ đã tăng trong quý thứ ba so với cùng kỳ năm trước.
So sánh YOY là một cách phổ biến và hiệu quả để đánh giá hoạt động tài chính của một công ty. Các nhà đầu tư thường sử dụng báo cáo YOY để đánh giá hiệu suất tài chính và đưa ra quyết định đầu tư thông minh.
Tuy nhiên, chúng ta cần lưu ý một số điểm quan trọng khi tính toán chỉ số YOY. Đầu tiên, nó loại bỏ ảnh hưởng của các mùa. Ví dụ, nếu công ty XYZ thông báo rằng doanh thu tăng 20% trong tháng trước, ta cần so sánh nó với doanh thu cùng tháng năm trước để xem liệu sự tăng trưởng này có thực sự tích cực hay không. Nếu doanh thu thường tăng 35% trong tháng này, thì so với cùng kỳ năm trước, doanh thu sẽ giảm. Điều này cho thấy công ty đang gặp khó khăn thay vì có sự cải thiện.
Thứ hai, chỉ số YOY giúp chúng ta nhìn nhận xu hướng dài hạn. Nếu một công ty tăng trưởng ổn định 2% mỗi tháng, nhưng so với cùng kỳ năm trước, tăng trưởng chỉ là 3%, ta sẽ thấy sự suy giảm so với năm trước. Vì vậy, quan trọng là kiểm tra cách tính YOY trong báo cáo tài chính. Các tác giả có đang so sánh dữ liệu với năm trước đó đầy đủ, như tổng doanh thu trong 12 tháng hay giá trị thống kê của kỳ cuối cùng của quý, tháng, tuần hoặc ngày? Chúng ta cũng cần kiểm tra xem họ đang sử dụng năm dương lịch hay năm tài chính.
Ưu và nhược điểm của chỉ số YOY cũng cần được lưu ý. Một ưu điểm lớn của phương pháp này là nó tự động loại bỏ ảnh hưởng của tính thời vụ. Ví dụ, doanh số bán lẻ thường tăng vào tháng 11 và tháng 12 do mùa mua sắm nghỉ lễ. Đây là thời điểm quan trọng nhất trong năm và chiếm gần 20% doanh thu bán lẻ. Ngoài ra, chỉ số YOY được biểu thị thành phần phần trăm, giúp chúng ta dễ dàng so sánh các công ty khác nhau về quy mô kinh doanh và phân tích kết quả tài chính.
Tuy nhiên, chỉ số YOY cũng có nhược điểm. Chỉ số này không đưa ra được đủ thông tin về sự tăng trưởng của một công ty trừ khi ta sử dụng nó kết hợp với các chỉ số khác. Nếu chỉ dựa vào số liệu YOY tính bằng giá trị cả năm, ta có thể bỏ qua các biến động thường xuyên trong doanh thu tháng và không có một cái nhìn toàn diện về tình hình tăng trưởng của công ty.
2. Cách tính, ý nghĩa YOY (Year Over Year):
Để tính chỉ số YOY (Year Over Year), ta cần hai con số và một chiếc máy tính. Tiến hành ba bước như sau:
-
Trừ số của năm trước từ số của năm nay. Điều này sẽ cho chúng ta tổng chênh lệch trong năm. Nếu con số này là dương, nghĩa là có tăng trưởng hàng năm, không phải là thiệt hại.
-
Chia tổng chênh lệch cho số của năm trước và trừ đi một:
(năm nay) / (năm trước) - 1 -
Kết quả sẽ là tỷ lệ tăng trưởng theo phần trăm.
Chỉ số YOY (Year Over Year) thường được sử dụng để so sánh hiệu suất tài chính của một công ty và hiệu quả của các khoản đầu tư. Bất kỳ sự kiện đo lường nào lặp lại hàng năm đều có thể được so sánh trên cơ sở hàng năm. Chỉ số YOY thường được sử dụng để so sánh sự tăng trưởng lợi nhuận hoặc doanh thu của một công ty và cũng có thể sử dụng để đo thay đổi hàng năm trong cung tiền, GDP hoặc các phép đo kinh tế khác.
Phương pháp tính toán chỉ số YOY rất đơn giản và thường được biểu thị bằng phần trăm. Chúng ta chỉ cần lấy giá trị của năm hiện tại, chia cho giá trị của năm trước và trừ đi một: (năm nay) / (năm trước) - 1.
Chỉ số YOY tạo điều kiện thuận lợi cho việc so sánh các bộ dữ liệu. Chẳng hạn, chúng ta có thể so sánh doanh thu của công ty trong cùng quý đầu tiên của các năm khác nhau để nhanh chóng nhận biết sự tăng trưởng. Chúng ta cũng có thể so sánh các tháng giống nhau trong các năm khác nhau để xác định các xu hướng không bị ảnh hưởng bởi yếu tố mùa vụ của người tiêu dùng.
Chúng ta cần sử dụng chỉ số YOY để xem hiệu suất tăng trưởng theo thời gian và nhận được cái nhìn chi tiết hơn về hoạt động của một công ty. Tuy nhiên, để có cái nhìn toàn diện, chúng ta cũng cần xem xét số liệu từng tháng và kết hợp với các chỉ số khác.
Ví dụ thực tế, Công ty Kellogg đã sử dụng chỉ số YOY để đánh giá hoạt động kinh doanh của mình. Mặc dù thu nhập hàng năm của công ty đã giảm, sự hiện diện vững chắc và khả năng đáp ứng các nhu cầu tiêu dùng đã tạo điều kiện thuận lợi cho Kellogg. Chính vì vậy, công ty đã tiến hành tổ chức lại bộ phận kinh doanh và đưa ra các kế hoạch phù hợp.
Qua đó, chúng ta có thể thấy rằng chỉ số YOY (Year Over Year) là một công cụ hữu ích để đánh giá tình hình tài chính và phân tích sự tăng trưởng của một công ty. Bằng cách tính toán chỉ số YOY, ta có thể nhìn rõ xu hướng dài hạn và đưa ra quyết định đầu tư thông minh.
Nguồn: EzCash.vn