Séc – Một công cụ thanh toán linh hoạt và tiện lợi

Hiện nay, với sự đa dạng về nhu cầu thanh toán, séc trở thành một công cụ được nhiều người ưa chuộng. Đặc biệt, các công ty và doanh nghiệp thường sử dụng séc để tiến hành thanh toán. Vậy, séc là gì và tại sao nó lại được ưa chuộng như vậy?

1. Séc là gì?

Séc là một giấy tờ có giá trị, do người ký phát lập, ra lệnh cho ngân hàng trừ một số tiền nhất định từ tài khoản thanh toán của mình để thanh toán cho người thụ hưởng.

Trong đó:

• Người ký phát là người lập và ký phát séc.
• Người bị ký phát là ngân hàng mở tài khoản thanh toán cho người ký phát và có trách nhiệm thanh toán số tiền ghi trên séc theo lệnh của người ký phát.
• Người thụ hưởng có thể là người được chỉ định để nhận số tiền ghi trên séc, người nhận chuyển nhượng séc theo các hình thức chuyển nhượng quy định, hoặc người cầm giữ séc có ghi trả cho người cầm giữ.

Séc là một phương tiện thanh toán được sử dụng rộng rãi trong các nước có hệ thống ngân hàng phát triển cao. Hiện nay, séc là phương tiện chi trả phổ biến trong thanh toán nội địa ở hầu hết các nước. Đồng thời, séc cũng được sử dụng rộng rãi trong thanh toán quốc tế cho hàng hóa, cung cấp lao vụ, du lịch và các giao dịch phi mậu dịch khác. Séc được coi là có giá trị thanh toán trực tiếp như tiền mặt, và do đó, nó phải tuân theo các quy định về nội dung và hình thức theo luật định.

2. Các đặc điểm của séc

• Có tính chất thời hạn: tờ séc chỉ có giá trị tiền tệ hoặc thanh toán nếu thời hạn hiệu lực của nó chưa hết (séc thương mại). Thời hạn của séc được ghi trên tờ séc và phụ thuộc vào phạm vi không gian mà séc lưu hành và luật pháp của từng quốc gia quy định.
• Séc có thể chuyển nhượng cho nhiều người liên tiếp bằng thủ tục ký hậu trong thời gian hiệu lực của séc.
• Séc là lệnh nên khi ngân hàng nhận được séc, phải chấp hành lệnh này mà không có bất kỳ điều kiện nào, trừ trường hợp tài khoản phát hành séc không có đủ tiền hoặc tờ séc không đủ tính chất pháp lý.
• Séc phải có đầy đủ các thông tin cần thiết như: địa điểm và ngày tháng lập séc, tên địa chỉ của người yêu cầu trích tài khoản, tài khoản được trích trả, ngân hàng trả tiền, tên địa chỉ của người hưởng số tiền trên séc, chữ ký của người phát hành séc. Nếu là tổ chức, thì phải có chữ ký của chủ tài khoản, kế toán trưởng và dấu của tổ chức đó.
• Séc gồm 2 mặt: mặt trước in sẵn tiêu đề và các thông tin bắt buộc của tờ séc, mặt sau ghi các thông tin về chuyển nhượng séc.
• Séc thường được in theo tập, gồm có phần cuống séc để người ký phát lưu các thông tin cần thiết và phần tách rời giao cho người thụ hưởng.
• Séc thường được ngân hàng in sẵn theo mẫu và có những dòng trống để người ký phát điền thông tin.

3. Phân loại séc

Hiện nay, có nhiều cách để phân loại séc, tuy nhiên, phân loại phổ biến nhất bao gồm 3 cách sau:

• Căn cứ vào cách xác định người thụ hưởng:

  • Séc lệnh: trả tiền cho cá nhân hoặc thực thể có tên ghi trên séc hoặc trả cho bên được chuyển nhượng.
  • Séc vô danh: trả tiền cho người nắm giữ tờ séc.
  • Séc đích danh: trả tiền cho người thụ hưởng được ghi trên séc.

• Căn cứ vào các yêu cầu để đảm bảo an toàn trong thanh toán séc:

  • Séc trơn: mặt sau để trắng hoàn toàn, séc này có thể được ngân hàng trả tiền mặt.
  • Séc gạch chéo: mặt sau được gạch hai đường chéo song song, séc này chỉ có thể được trả tiền bằng hình thức ghi có vào tài khoản của người thụ hưởng tại ngân hàng.
  • Séc gạch chéo đặc biệt: mặt trước hoặc mặt sau của tờ séc được gạch hai đường chéo song song, giữa hai đường chéo là tên ngân hàng hoặc cả chi nhánh ngân hàng. Séc này chỉ có thể được nộp vào ngân hàng hay chi nhánh ngân hàng ghi trên đó. Ngoài ra, séc gạch chéo đặc biệt cũng có thể ghi tên ngân hàng nhờ thu để thuận tiện cho việc giải quyết khi séc bị ngân hàng thanh toán từ chối.

• Căn cứ vào mức độ đảm bảo sẽ nhận được tiền cho người thụ hưởng:

  • Séc ngân hàng (hay séc tiền mặt): là séc do ngân hàng phát hành, đảm bảo người thụ hưởng sẽ được thanh toán, trừ trường hợp phát hiện ra séc đã bị gian lận. Séc này được coi như tiền mặt vì có giá trị gần như tiền mặt và sẽ được thanh toán ngay.
  • Séc bảo chi: là một tờ séc được ngân hàng phát hành để đảm bảo rằng tài khoản của người phát hành có đủ tiền để thanh toán. Trong trường hợp này, ngân hàng thường ghi hoặc đóng dấu bảo chi lên tờ séc.

4. Cách rút tiền mặt từ séc

Để rút tiền mặt từ séc, bạn có thể tìm hiểu các bước sau:

• Bước 1: Mang séc và CMND/CCCD đến hội sở của ngân hàng để rút tiền.
• Bước 2: Nhân viên ngân hàng sẽ cung cấp cho bạn tờ giấy thông tin và bạn cần điền đầy đủ thông tin vào đó. Nhân viên sẽ hướng dẫn bạn trong quá trình này.
• Bước 3: Bạn sẽ phải nộp phí rút tiền từ 1 đến 2 đô la, tùy thuộc vào số tiền bạn muốn rút từ séc.
• Sau một khoảng thời gian nhất định (khoảng từ 30 đến 45 ngày), tiền sẽ được chuyển đến người thụ hưởng hoặc ngân hàng có thể liên hệ với bạn để trao tiền qua số điện thoại.

5. Hướng dẫn cách viết séc rút tiền mặt ngân hàng

Séc được ngân hàng phát hành thành cuốn theo mẫu của ngân hàng cho người sở hữu tài khoản. Tờ séc gồm 2 phần, gồm có phần thân và phần cuống séc.

• Cuống séc: Là phần nhỏ mà bạn phải giữ lại trên cuốn séc để thống kê và lưu giữ thông tin, bao gồm các thông tin sau:

  • Yêu cầu trả cho: họ và tên của người nhận.
  • Số CMND/giấy chứng nhận kinh doanh.
  • Số tiền.
  • Ký phát.
  • Người ký phát ký tên.

• Thân séc: Đây là phần mà người sử dụng sẽ xé ra và đưa cho ngân hàng hoặc người nhận séc. Ngân hàng sẽ sử dụng các thông tin trên đó để trích tiền. Thông tin cần ghi trên phần thân séc bao gồm:

  • Yêu cầu trả cho.
  • Số CMND, nơi cấp.
  • Số tài khoản.
  • Số tiền bằng chữ.
  • Số tiền bằng số.
  • Họ tên người ký phát.
  • Số tài khoản.
  • Kế toán trưởng.
  • Người ký phát.

6. Người thụ hưởng và đơn vị thanh toán

6.1. Người thụ hưởng

Trong thời hạn hiệu lực thanh toán của tờ séc, người thụ hưởng séc có quyền trực tiếp nộp séc cho đơn vị thanh toán hoặc thông qua đơn vị thu hộ để đòi thanh toán. Trường hợp vì lý do bất khả kháng không thể nộp séc trong thời hạn hiệu lực thanh toán, khi hết thời gian bất khả kháng, người thụ hưởng séc phải nộp séc kịp thời cho đơn vị thanh toán, kèm theo xác nhận bằng văn bản của Uỷ ban nhân dân xã, phường nơi cư trú hoặc nơi làm việc về lý do bất khả kháng.

Người thụ hưởng séc có quyền chuyển nhượng tờ séc cho người khác bằng cách ký tên vào nơi quy định cho việc chuyển nhượng ở mặt sau của tờ séc, trừ trường hợp người phát hành séc đã ghi cụm từ “không được phép chuyển nhượng”. Đối với séc đích danh, khi chuyển nhượng, phải ghi rõ họ tên người được chuyển nhượng. Người chuyển nhượng séc có quyền chấm dứt việc chuyển nhượng tiếp theo bằng cách ghi trước chữ ký của mình cụm từ “không tiếp tục chuyển nhượng”.

Sau khi ký chuyển nhượng séc, nếu người chuyển nhượng séc là cá nhân bị chết, bị tuyên bố mất năng lực hành vi, hoặc bị hạn chế năng lực hành vi dân sự, tờ séc vẫn có giá trị đòi thanh toán.

Trường hợp người chuyển nhượng séc là đại diện cho pháp nhân, nếu pháp nhân đó bị giải thể, bị tuyên bố phá sản hoặc bị phong tỏa tài khoản, tờ séc sẽ được chi trả theo quyết định của cơ quan có thẩm quyền.

Khi ký chuyển nhượng séc, người chuyển nhượng phải chuyển nhượng toàn bộ số tiền trên séc.

Đối với séc đích danh, người nhận chuyển nhượng khi nhận séc phải kiểm tra tính liên tục của dãy chữ ký chuyển nhượng.

Trong trường hợp séc bị từ chối thanh toán, người thụ hưởng séc có quyền yêu cầu đơn vị thanh toán xác nhận lý do.

Trường hợp séc bị từ chối thanh toán một phần hoặc toàn bộ số tiền ghi trên séc theo quy định, người thụ hưởng có quyền truy đòi số tiền mình được hưởng hợp pháp. Các vấn đề liên quan đến đối tượng, số tiền, cách thức và thủ tục truy đòi áp dụng theo quy định từ Điều 48 đến Điều 52 của Luật Các công cụ chuyển nhượng. Người chuyển nhượng đã trả tiền cho người thụ hưởng sẽ có quyền truy đòi đối với người ký phát hoặc người chuyển nhượng trước mình.

6.2. Đơn vị thanh toán

Đơn vị thanh toán khi nhận séc phải kiểm tra:

• Tính hợp lệ của tờ séc.
• Chữ ký của người phát hành séc.
• Tính liên tục của dãy chữ ký đối với séc đích danh.

Đơn vị thanh toán có quyền từ chối thanh toán séc trong các trường hợp sau:

• Tài khoản tiền gửi thanh toán không đủ tiền để thanh toán tờ séc.
• Séc không hợp lệ.
• Séc đã có lệnh đình chỉ thanh toán.
• Séc đã hết thời hạn hiệu lực thanh toán.
• Séc phát hành vượt quá thẩm quyền quy định tại văn bản uỷ quyền.

Đơn vị thanh toán phải lập phiếu từ chối thanh toán, ghi rõ lý do và trao cho người nộp séc cùng tờ séc bị từ chối thanh toán.

7. Nhược điểm của séc

Là một trong những phương thức thanh toán không dùng tiền mặt, séc được sử dụng phổ biến trong thanh toán hàng hóa và dịch vụ. Tuy nhiên, séc cũng có nhược điểm như sau:

• Từ khi người trả tiền ký phát séc đến khi người thụ hưởng trình séc để thanh toán, có thể tài khoản của người trả không đủ số dư để thanh toán (trừ trường hợp séc bảo chi). Vì vậy, trên thực tế, séc bảo chi thường được sử dụng phổ biến hơn.
• Người dùng cần lưu ý cách thức và thời hạn sử dụng séc. Thông thường, trên mỗi tờ séc sẽ được in thời hạn hiệu lực, nhưng đối với một số loại séc quốc tế, các thông tin này sẽ được in bằng tiếng Anh. Do đó, người dùng cần biết đọc và hiểu ý nghĩa của các thông tin này.

EzCash.vn là một trong những nhà cung cấp dịch vụ tài chính hàng đầu tại Việt Nam. Quý khách có thể tìm hiểu thêm về chúng tôi tại https://ezcash.vn.