Ông Phạm Tiên Phong.
Cục Phòng chống rửa tiền – Cơ quan Thanh tra, giám sát ngân hàng – Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đã có cuộc trao đổi với phóng viên Báo Đại Đoàn Kết về việc ngăn chặn tội phạm rửa tiền thông qua ví điện tử và thẻ tín dụng ngân hàng. Theo ông Phạm Tiên Phong, Cục trưởng Cục Phòng, chống rửa tiền, hệ thống pháp luật của Việt Nam đã có đủ các quy định để ngăn chặn tội phạm rửa tiền, bao gồm cả hoạt động rửa tiền thông qua ví điện tử và thẻ tín dụng ngân hàng.
Đủ quy định để ngăn chặn rửa tiền
Ông Phạm Tiên Phong cho biết rằng hệ thống văn bản quy phạm pháp luật của Việt Nam về phòng, chống rửa tiền đã bao gồm các quy định của pháp luật hình sự, pháp luật hành chính và pháp luật chuyên ngành. Nhằm đảm bảo việc ngăn chặn tội phạm rửa tiền thông qua ví điện tử và thẻ tín dụng ngân hàng.
Cục Phòng chống rửa tiền đã tham mưu cho lãnh đạo Ngân hàng Nhà nước ban hành các văn bản cảnh báo, đặc biệt trong lĩnh vực ngân hàng, trung gian thanh toán. Từ đó yêu cầu các đối tượng thực hiện nghiêm túc các biện pháp phòng chống rửa tiền và báo cáo kịp thời cho Cục Phòng chống rửa tiền khi phát hiện các giao dịch đáng ngờ liên quan đến hoạt động tội phạm.
Để tăng cường hiệu quả trong công tác phòng, chống rửa tiền, NHNN đang đề xuất hoàn thiện các quy định của pháp luật Phòng chống rửa tiền, bao gồm Luật Phòng, chống rửa tiền sửa đổi.
Ngăn chặn tài khoản và thẻ ngân hàng giả mạo
Cục Phòng chống rửa tiền đã nhận được những báo cáo giao dịch đáng ngờ liên quan đến hành vi sử dụng giấy tờ giả khi mở ví điện tử, thẻ ngân hàng (dùng CMTND, CCCD giả, sim rác). Cục đã báo cáo các cơ quan chức năng theo quy định.
Theo vấn đề này, NHNN đã yêu cầu các tổ chức tài chính thực hiện kiểm tra thông tin cá nhân khách hàng. Nếu phát hiện chứng minh nhân dân, căn cước/hộ chiếu/visa, hồ sơ, chứng từ có dấu hiệu giả mạo, cần thực hiện biện pháp phù hợp và báo cáo ngay cho cơ quan có thẩm quyền. Đồng thời, báo cáo NHNN theo quy định tại Luật phòng, chống rửa tiền.
Với việc xây dựng Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, các tổ chức báo cáo, các cơ quan nhà nước có thẩm quyền sẽ có cơ sở dữ liệu chuyên ngành được kết nối với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. Kết nối này giúp cập nhật, chia sẻ, khai thác và sử dụng thông tin một cách thuận tiện. Điều này sẽ giúp các tổ chức báo cáo và các cơ quan nhà nước có thẩm quyền nhận biết, xác minh thông tin khách hàng để phát hiện các hành vi làm giả giấy tờ nhằm thực hiện hành vi phạm tội.
Chế tài đối với vi phạm cho thuê, cho mượn tài khoản
Một vấn đề được ông Phạm Tiên Phong nhấn mạnh là việc người dân mở tài khoản thanh toán tại các tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán, sau đó bán hoặc cho mượn tài khoản cho các đối tượng khác là vi phạm pháp luật. Điều này vi phạm quy định tại điểm h, khoản 2 Điều 5 về Quyền và nghĩa vụ của chủ tài khoản thanh toán.
Theo Nghị định số 88/2019/NĐ-CP ngày 14/11/2019 của Thủ tướng Chính phủ, vi phạm quy định về hoạt động thanh toán sẽ bị chế tài xử phạt. Điều 26 quy định phạt tiền từ 40.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng đối với hành vi cho thuê, cho mượn từ 01 tài khoản thanh toán đến dưới 10 tài khoản thanh toán.
PV: Thưa ông, việc thực hiện định danh khách hàng hiện nay chưa được nghiêm ngặt, dẫn tới tình trạng tài khoản ngân hàng, thẻ ngân hàng rác tràn lan, khó kiểm soát, tiềm ẩn nguy cơ bị lợi dụng phục vụ các hoạt động vi phạm pháp luật như rửa tiền, tài trợ khủng bố. Vậy theo ông, làm sao để ngăn chặn việc này?
Ông Phạm Tiên Phong: Thời gian qua, Cục Phòng chống rửa tiền đã nhận được những báo cáo giao dịch đáng ngờ liên quan đến hành vi sử dụng giấy tờ giả khi mở ví điện tử, thẻ ngân hàng (dùng CMTND, CCCD giả, sim rác) và đã báo cáo các cơ quan chức năng theo đúng quy định.
Liên quan đến vấn đề này, NHNN đã có các văn bản yêu cầu các tổ chức tài chính kiểm tra thông tin cá nhân khách hàng. Nếu phát hiện chứng minh nhân dân, căn cước/hộ chiếu/visa, hồ sơ, chứng từ có dấu hiệu giả mạo… cần thực hiện biện pháp phù hợp, báo cáo ngay cho cơ quan có thẩm quyền (Cơ quan Công an trên địa bàn, nơi phát sinh giao dịch), đồng thời báo cáo NHNN theo đúng quy định tại Khoản 1 Điều 33 và Khoản 2 Điều 26 Luật phòng, chống rửa tiền.
Với việc Bộ Công an hoàn thành xây dựng Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, trong thời gian tới, các cơ sở dữ liệu chuyên ngành sẽ được kết nối với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư để cập nhật, chia sẻ, khai thác, sử dụng thông tin. Điều này sẽ tạo thuận lợi cho các tổ chức báo cáo, các cơ quan nhà nước có thẩm quyền nhận biết, xác minh thông tin khách hàng để phát hiện các hành vi làm giả giấy tờ nhằm thực hiện hành vi phạm tội.
Ông có thể cho biết pháp luật quy định cụ thể như thế nào đối với các trường hợp lập tài khoản đứng tên mình nhưng lại bán cho người khác, hoặc cho người khác mượn?
- Theo quy định tại điểm h, khoản 2 Điều 5 về Quyền và nghĩa vụ của chủ tài khoản thanh toán, chủ tài khoản thanh toán có nghĩa vụ: “Không được cho thuê, cho mượn tài khoản thanh toán của mình”. Như vậy, việc người dân mở tài khoản thanh toán tại các tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán, sau đó bán cho các đối tượng khác là vi phạm pháp luật.
Chế tài xử phạt đối với hành vi vi phạm quy định về hoạt động thanh toán được quy định tại Điều 26 Nghị định số 88/2019/NĐ-CP ngày 14/11/2019 của Thủ tướng Chính phủ. Theo đó, điểm a khoản 5 Điều 26 quy định: Phạt tiền từ 40.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng đối với hành vi cho thuê, cho mượn từ 01 tài khoản thanh toán đến dưới 10 tài khoản thanh toán.
Trân trọng cảm ơn ông!
Đọc thêm về vấn đề này tại EzCash.vn.