Mô hình kinh doanh đa cấp đã trở thành một hình thức kinh doanh phổ biến, tuy nhiên tại Việt Nam, nó mang nhiều hàm ý tiêu cực. Vậy, đa cấp là gì? Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về các yếu tố cơ bản của đa cấp, các hình thức đa cấp lừa đảo và cách tránh rơi vào những chiêu trò lừa đảo này.
1. Đa Cấp là Gì?
Đa cấp là một mô hình kinh doanh độc đáo, khác biệt so với các doanh nghiệp truyền thống. Thay vì dựa vào lực lượng bán hàng tập trung, đa cấp phụ thuộc vào các đại lý bán hàng cá nhân. Các đại lý này không chỉ bán sản phẩm, mà còn tuyển dụng những người khác tham gia vào mạng lưới bán hàng của họ.
Mỗi đại lý sẽ trở thành một doanh nhân nhỏ, điều hành hoạt động kinh doanh bán hàng của mình. Bạn có thể kiếm tiền từ doanh số bán hàng trực tiếp cũng như phần trăm doanh số bán hàng của những người bạn đã tuyển dụng (tuyến dưới).
2. Sự Phổ Biến và Mối Lo Ngại Về Đa Cấp
Mô hình đa cấp đã tồn tại trong nhiều thập kỷ và đang trở nên ngày càng phổ biến với sự phát triển của công nghệ. Mạng xã hội đã giúp các đại lý giới thiệu sản phẩm và tuyển dụng thành viên mới dễ dàng hơn bao giờ hết.
Tuy nhiên, sự phổ biến của đa cấp cũng đồng nghĩa với sự cảnh giác với hình thức kinh doanh này. Nhiều trường hợp lừa đảo đa cấp đã xuất hiện, giả dạng thành các cơ hội đa cấp hợp pháp.
3. Nền Tảng của Đa Cấp (Marketing Đa Cấp)
3.1 Định Nghĩa và Cơ Bản
Marketing đa cấp là một mô hình kinh doanh xoay quanh mạng lưới phi tập trung của các đại lý bán hàng hoặc nhà quảng bá. Trong đa cấp, lực lượng bán hàng không chỉ được trả thù lao cho sản phẩm mà họ bán, mà còn cho các đại lý mới mà họ tuyển dụng.
Mô hình này tập trung vào việc bán hàng trực tiếp và tuyển dụng đại lý mới. Điều này cho phép các cá nhân tạo thu nhập từ nhiều nguồn khác nhau, bao gồm bán hàng trực tiếp, hoa hồng và tiền thưởng từ công ty cũng như doanh số bán hàng của tuyến dưới.
3.2 Cấu Trúc của Mạng Lưới Đa Cấp
Mạng lưới đa cấp có cấu trúc giống như kim tự tháp, nhưng khác biệt ở chỗ mạng lưới này là hợp pháp. Có nhiều cấp đại lý, mỗi cấp có thể tuyển dụng thêm đại lý cho riêng mình. Mạng lưới này tạo ra một hệ thống đa cấp, trong đó các đại lý kiếm được hoa hồng dựa trên cấp độ của họ và cấp độ của những người được tuyển dụng.
Ở phía trên cùng là công ty hoặc các đại lý bán hàng ban đầu, và bên dưới là nhiều lớp đại lý được tuyển dụng, thường được gọi là tuyến dưới. Mô hình này cho phép mở rộng mạng lưới vô hạn và tạo thu nhập lý tưởng. Tuy nhiên, mỗi đại lý phải cân bằng việc bán hàng và tuyển dụng để đảm bảo thu nhập và tăng trưởng bền vững.
3.3 Các Sản Phẩm và Dịch Vụ Liên Quan
Đặc điểm nổi bật của các hình thức đa cấp hợp pháp là sự hiện diện của các sản phẩm hoặc dịch vụ chính hãng, được phép lưu thông trên thị trường. Các đại lý có thể bán hàng cho người tiêu dùng thực sự quan tâm đến sản phẩm, thay vì chỉ tập trung vào việc tuyển dụng. Điều này giúp phân biệt đa cấp hợp pháp với các hình thức lừa đảo, chỉ tập trung vào việc tuyển dụng để kiếm tiền.
4. Đa Cấp Có Thực Sự Là Bất Hợp Pháp?
Một câu hỏi thường gặp là liệu đa cấp có phạm pháp không. Đa cấp không phải lúc nào cũng bất hợp pháp, tuy nhiên, hầu hết các công ty đa cấp không được đánh giá cao về danh tiếng.
Để phân biệt công ty đa cấp hợp pháp và bất hợp pháp, cần xem xét mô hình kinh doanh, chính sách trả thưởng, sản phẩm và đánh giá từ các đại lý hiện tại và trước đây.
5. Tại Sao Đa Cấp Lừa Đảo Ngày Càng Phát Triển?
Việc thao túng cảm xúc và hứa hẹn kiếm tiền nhanh chóng là những yếu tố chính khiến các vụ lừa đảo đa cấp nở rộ. Các chiêu trò này sử dụng kỹ thuật tâm lý để tạo ra cảm giác khẩn cấp hoặc FOMO (Fear of Missing Out). Những lời chứng thực và những lời hứa hẹn lợi nhuận khổng lồ thu hút nhiều người trở nên tham lam và mù quáng.
6. Tips Bảo Vệ Bản Thân và Phòng Tránh Đa Cấp Lừa Đảo
Để tránh rơi vào những chiêu trò lừa đảo đa cấp, bạn có thể:
- Tự giáo dục về đa cấp và hiểu rõ các dấu hiệu lừa đảo.
- Kiểm tra tính thực tế của công ty và sản phẩm.
- Tìm kiếm lời khuyên từ chuyên gia pháp lý khi cần thiết.
Hãy luôn cảnh giác và luôn có đầy đủ thông tin trước khi đưa ra quyết định. Đừng để mình trở thành nạn nhân của những vụ lừa đảo đa cấp.