Chào mừng các bạn đến với EzCash.vn! Hôm nay chúng ta sẽ tìm hiểu về giá trị của CT trong xét nghiệm rRT-PCR trong việc chẩn đoán và truy vết bệnh nhân Covid-19. Hãy cùng đi vào chi tiết nhé!
Các loại tests khuyếch đại axít nhân (NAATs)
Có nhiều loại tests chẩn đoán phát hiện axít nhân của tác nhân gây bệnh nhiễm trùng trong bệnh phẩm lấy từ bệnh nhân. Tuy nhiên, có một số điểm chung giữa chúng. Các tests này hoạt động bằng cách khuếch đại axít nhân của tác nhân mà không phân biệt chúng còn sống hay đã chết.
Các loại tests khác nhau bao gồm:
- Phản ứng chuỗi polymer thời gian thực (rRT-PCR)
- Khuyếch đại qua trung gian chuyển mã (TMA)
- Khuyếch đại đẳng nhiệt qua trung gian vòng (LAMP)
Kết quả của mỗi loại test này sẽ khác nhau và có thể tìm nhiều tác nhân cùng một lúc trên cùng một test.
Các tests NATTS để chẩn đoán Covid-19
Trong việc chẩn đoán Covid-19, chúng ta đang sử dụng các loại tests Real-time RT-PCR như CDC Diagnostic Panel, Cepheid Xpert Xpress SARS-CoV-2, Roche Cobas SARS-CoV-2, hoặc các phương pháp khác như TMA (Hologic Aptima SARS-Cov-2) hay LAMP. Các test này đều được US-FDA cấp phép sử dụng khẩn cấp.
Các tests NAATs này có độ nhạy cao, có nghĩa là có thể phát hiện một lượng nhỏ RNA của virus và chỉ phát hiện RNA của SARS-CoV-2.
Hiểu CT như thế nào?
Trong loại xét nghiệm realtime RT-PCR có một đại lượng quan trọng là CT (cycle threshold). CT có nghĩa là số chu kỳ cần thiết để đạt đến một mức độ huỳnh quang mà kết quả chuyển từ âm tính sang dương tính. Ngưỡng thường của CT vào khoảng 15 – 45.
Tuy nhiên, mỗi loại test nhà sản xuất sẽ tính toán CT khác nhau. Có loại sử dụng phần mềm vi tính, có loại dùng máy tính để định CT theo thông số của nhà sản xuất. Có những loại test có mức cut-off để xác định âm hay dương. CT là do nhà sản xuất quy định chứ không phụ thuộc vào phòng xét nghiệm sử dụng test.
CT thay đổi theo những yếu tố gì?
CT có thể thay đổi theo nhiều yếu tố khác nhau từ trước khi làm xét nghiệm cho đến trong lúc làm xét nghiệm.
Trước khi làm xét nghiệm, những yếu tố như cách thức lấy mẫu, thời gian lấy mẫu, loại mẫu, loại bệnh phẩm, tải lượng của virus, thời điểm lấy mẫu, lưu trữ và vận chuyển mẫu trước khi xét nghiệm, cách xác định CT đều có thể ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm.
Trong lúc làm xét nghiệm, việc tách chiết DNA-RNA, số lượng RNA trong bệnh phẩm và loại xét nghiệm singleplex hay multiplex cũng có thể gây ra sự thay đổi CT.
Có định lượng RT-PCR định lượng cho Covid-19?
Hiện tại, chưa có xét nghiệm định lượng virus cho Covid-19 được chấp nhận trên thị trường do bệnh phẩm ở đường hô hấp phức tạp hơn máu và chưa có thể chuẩn hoá được tất cả các thông số.
CT liên quan đến tải lượng virus?
Có liên quan giữa CT và tải lượng virus trong bệnh phẩm của bệnh nhân, nhưng không tương xứng vì có nhiều yếu tố khác. Vì vậy, chúng ta phải rất cẩn thận khi diễn giải kết quả CT. CT cao có thể phản ánh tải lượng cao, nhưng không phải lúc nào cũng đúng vậy. Ví dụ, trong bệnh phẩm có ít RNA của virus, cần khuếch đại nhiều chu kỳ hơn (CT phải cao) thì mới phát hiện được virus.
Luôn luôn kết hợp CT với lâm sàng để diễn giải ý nghĩa.
CT và độ lây nhiễm của bệnh nhân
CT không nên sử dụng để xác định độ lây nhiễm của bệnh nhân vì đây là xét nghiệm định tính và không được thiết kế để đo độ lây nhiễm. CT có thể thay đổi không chỉ do tải lượng virus, mà còn do nhiều yếu tố khác không liên quan đến tải lượng virus trên bệnh nhân. Để xác định virus còn hoạt động hay không, cần thực hiện xét nghiệm nuôi cấy virus trên tế bào.
Hiện tại, chưa có số liệu chính xác về mối quan hệ giữa tải lượng virus SARS-CoV-2 và tính lây nhiễm. Chúng ta chưa biết cần bao nhiêu virus để có thể lây truyền cho người khác, và ở mức nào của tải lượng virus thì không còn lây nhiễm.
Có nên dùng CT để quyết định biện pháp kiểm soát lây nhiễm?
Hiện tại, chưa đủ dữ liệu để đưa ra quyết định. Chúng ta biết rằng trong những ngày đầu tiên sau khi bị nhiễm, tải lượng virus khá thấp và sau đó tăng nhanh chóng trước khi giảm xuống. Do đó, khi tải lượng virus lên cao nhất là lúc dễ lây nhiễm cho người khác và CT thấp nhất. Tuy nhiên, hầu hết người nhiễm virus không còn lây lan vào khoảng 10 ngày sau khi khởi phát, mặc dù các xét nghiệm NAAT vẫn còn dương tính. Tuy nhiên, có thể đó là những phần RNA còn sót lại tức virus không còn hoạt động. Chúng ta cũng chưa hiểu rõ vì sao cùng một tải lượng virus mà có người không có triệu chứng nhưng có người lại bị bệnh nặng.
Câu trả lời cho câu hỏi có nên sử dụng CT để đưa ra khuyến cáo về dự phòng lây nhiễm hay xem xét tình trạng bệnh nhân vẫn còn đang được bàn cãi.
Ý kiến của một chuyên gia dịch tễ lâm sàng ở Brigham and Women’s Hospital Harvard là “giá trị CT không phải là điều duy nhất tôi sử dụng để chẩn đoán và truy vết bệnh nhân Covid-19 tuy tôi cảm nhận nó cũng hữu ích”.
Chuyên ngành bệnh nhiễm trùng luôn nhớ rằng chẩn đoán bệnh luôn dựa vào 3 yếu tố: dịch tễ học của bệnh, lâm sàng và xét nghiệm. Để đối phó, chúng ta cần quan tâm đến vi sinh vật gây bệnh, con người và môi trường.
Vậy là chúng ta đã tìm hiểu về giá trị của CT trong xét nghiệm rRT-PCR ứng dụng lâm sàng và dịch tễ. Hãy tiếp tục cùng EzCash.vn khám phá thêm những thông tin hữu ích khác. Đừng quên ghé thăm trang web EzCash.vn để biết thêm thông tin chi tiết!